Yazar: İrem ÜÇÜNCÜ
Romanya’da aşırı sağcı ve batı karşıtı olan Cumhurbaşkanı adayı Calin Georgescu’nun adaylığının iptal edilmesi, ülkede büyük bir gerginliğe yol açtı. Seçim sürecine yakın bir zamanda bu kararın alınması hem ulusal he de uluslararası arenada büyük tartışmalara neden oldu. Bu sürecin sonrasında ülkenin siyasi düzeninin alacağı hal, NATO ve AB ile olan ilişiklerin nasıl etkileneceği merak konusu. Bu analizde, bu sürece nasıl gelindiğini, mevcut durumu ve olası durumlar ele alınacaktır.
Romanya’da 24 Kasım 2024 tarihinde yapılan cumhurbaşkanı seçimlerinde ilk turu NATO ve AB karşıtı söylemleriyle dikkat çeken bağımsız aday Calin Georgescu oyların %22.95’ini, merkez sağdaki Romanya Birliğini Kurtaran Partisi’nden Elena Lasconi ise oyların 19.17’sini alarak ikinci tura yükselmişti. Cumhurbaşkanlığı seçimde yarışan, Christian Terheş ve Sebastian Popescu, seçim sonuçlarına itiraz etti ve Romanya Anayasa Mahkemesi ilk tur seçim sonuçlarının iptaline karar verdi. Yerel basında yer alan haberlere göre, ilk turda ‘‘yabancı güçlerin’’ dahil olduğu yönünde yayımlanan belgelerin etkili olduğu belirtiliyor. Seçim kampanyasını Tik Tok sosyal medya hesabından yapan Georgescu’nun yabancı ve nüfuslu kişiler tarafından internet üzerinden destek gördüğü ifade edilirken, Rusya’nın seçimleri etkilemeye çalıştığı belirtilmişti. Romanya Anayasa Mahkemesi ikinci tur için başvuru yapan Georgescu’nun cumhurbaşkanlığını adaylığını 10 Mart’ta iptal etti. Bunun üzerinde Georgescu, adaylığının reddedilmesinin ardından Avrupa’nın diktatörlük altında olduğunu iddia ederek, ‘‘Romanya’da demokrasi düşerse tüm demokrasi dünyası da düşer’’ dedi. Kararın açıklanmasının ardından, Romanya’nın farklı kentlerinde tepki gösterileri yapıldı. Başkent Bükreş başta olmak üzere aşırı sağcı grupların protestoları şiddette dönüştü.
Romanya’da ki bu siyasi kriz sadece ülkenin iç siyasetini değil uluslararası ilişkilerini de etkilemektedir. Çünkü Romanya, hem NATO üyesi hem de AB üyesi olması nedeniyle bu iki birliğin doğu sınırındaki önemli müttefiklerinden biridir. Romanya’nın batı karşıtı bir rotaya girmesi durumunda bu iki birlik stratejik konumunu kaybetme riski taşımaktadır. Georgescu, bilhassa NATO’nun Romanya’da ki askeri üssünü eleştirmekte ve bağımsız bir dış politika sürdürülmediğini dile getirmekteydi. Dolaysıyla, adaylığın iptali, Romanya’nın batı ile ilişkileri korumak istediğini söylemek mümkündür.
Georgescu’nun eleştirilen bir başka yönü ise Rusya ile ilişkilerin daha yakın olması gerektiğini belirtmiş olmasıydı. Bu söylem Romanya’nın geleneksel dış politikası ile örtüşmemektedir.
Romanya, hem NATO hem de AB için Karadeniz’deki adeta kilit bir konumdadır. Georgescu’nun NATO varlığını sorgulaması, batı yanlıları için büyük bir risk içeriyordu. Georgescu’nun adaylığının iptali ile bu risk azaltılmaya çalışılmıştır.
Aşırı sağ adayı olan Georgescu’nun adaylığının iptali, bir başka müttefik ülkenin aşırı sağ dalgasına girmesine engellemek olarak da değerlendirilebilir. Çünkü, Fransa’da Marine Le Pen, yükselişe girmesi, Almanya’da AfD gibi aşırı sağ temsilcilerinin kazanması, Avrupa’da büyük bir yankı uyandırmıştı.
Sonuç olarak, adaylık iptali Romanya için sadece iç politika kaynaklı değil, dış politika kaynaklı da olduğu görülmektedir. Romanya geçmişten beri sadık kaldığı siyasi rotasından ayrılmak istemediği açıktır. Aynı zamanda adaylık iptalini NATO- Rusya mücadelesi olarak da okumak mümkündür.
Romanya’da, Georgescu’nun saf dışı bırakılması, aşırı sağ gruplarının batı karşıtı protestoları ve baskısını arttırabilir. Bu da siyasi ve toplumsal çatışmaya ve belirsizliğe neden olabilir. Batı ile ittifak güçlendirme çabaları artabilir; NATO’ya ve AB’ye olan bağlılığı ifade edilebilir. Kısa vadede mümkün görünmese de ülkede batı karşıtlarının sayısını arttırabilir bu durumda Romanya üzerinde Rusya’nın etkisini arttırırken AB ve NATO cephesini zayıflatabilir. Avrupa ve Rusya arasında Ukrayna sonrasında Romanya yeni mücadele alanına dönebilir bu da bölgesel barışı olumsuz etkileyebilir.
Kaynakça
Romanya Anayasa Mahkemesi, Cumhurbaşkanlığı Seçiminin İlk Tur Sonuçlarının Yeniden Sayılmasına Karar Verildi, Anadolu Ajansı, https://www.aa.com.tr/tr/dunya/romanya-anayasa-mahkemesi-cumhurbaskanligi-seciminin-ilk-tur-sonuclarinin-yeniden-sayilmasina-karar-verdi/3407557, Son Erişim Tarihi: 10 Mart 2025.
Romanya’da Batı ve NATO Karşıtı Georgescu ‘nun Cumhurbaşkanlığı Adaylığı Reddedildi, Anadolu Ajansı, https://www.aa.com.tr/tr/ayrimcilikhatti/ayrimcilik/romanyada-bati-ve-nato-karsiti-georgescunun-cumhurbaskanligi-adayligi-reddedildi/1824103, Son Erişim Tarihi: 11 Mart 2025.
NATO Karşıtı Georgescu Seçimden Men Edildi: Romanya’da Rus Yanlıları Sokağa Döküldü, NTV,https://www.ntv.com.tr/galeri/dunya/nato-karsiti-georgescu-secimden-men-edildiromanyada-rus-yanlilari-sokaga dokuldu,iT0MwNdaXUq7vYObtpHNqg/Y3_QpaebBUyUpYtMUsyaBw, Son Erişim Tarihi: 11 Mart 2025.
Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve UDİAD’ın editöryal politikasını yansıtmayabilir.
