Mark Carney’nin Seçim Zaferi: Kanada’nın ABD’ye Karşı Yeni Yolu
2025 Kanada federal seçimleri, sadece bir iktidar değişiminden çok daha fazlasını ifade ediyor. Liberal Parti lideri Mark Carney’nin Donald Trump karşıtı güçlü bir söylemle ve seçim stratejisi ile seçimleri kazanması, Kanada’nın hem iç politikasında hem de dış politikasında derin değişimlerin işareti oldu. Bu zafer, Kanada-ABD ilişkilerinde yeni bir dönemin başlangıcı olarak uluslararası sahnede yankı buluyor.
Carney’nin Seçim Stratejisi: Trump’a Karşı Ulusal Onur
Mark Carney’nin seçim kampanyası, Trump’ın Kanada’ya yönelik küçümseyici söylemleri ve müdahaleci tehditlerine karşı net bir duruş sergilemesiyle şekillenmişti. Trump, 2024 sonlarında yaptığı açıklamalarda Kanada’nın ‘‘ABD’nin 51. Eyaleti’’ olması gerektiğini ima etmiş, ayrıca Kanada’ya yönelik yeni ticaret tarifeleri ve otomotiv sektörüne yaptırımlar uygulamaya başlamıştı.
Carney, Trump’ın bu saldırgan yaklaşımını Kanada’nın bağımsız kimliğine doğrudan bir tehdit olarak tanımladı. Seçim kampanyasında ‘‘Kanada ne satılıktır ne de teslim olur!’’sloganı ise dikkat çekmişti.
Bu sert retorik, Kanada toplumunda çok geniş yankı uyandırdı. Özellikle Quebec gibi geleneksel olarak bağımsızlık ve kimlik hassasiyetine sahip eyaletlerde Carney’nin destek oranı dramatik şekilde arttı. Carney, kampanyasında sadece Trump’a direnmekten bahsetmedi; aynı zamanda ekonomik bağımsızlığı, yerli sanayiyi korumayı ve Avrupa-Asya eksenli yeni bir dış ticaret politikası geliştirmeyi vaat ediyordu. Bu strateji sonuç verdi: Liberal Parti 343 sandalyeli Avam Kamarası’nda 172 sandalye kazanarak çoğunluğu elde etti ve Carney, tam yetkiyle başbakanlık koltuğuna oturdu.
Seçim Sonuçlarının Kanada’ya Etkileri
Carney’nin bu zaferi, Kanada’nın iç dinamiklerinde çok güçlü bir özgüven dalgası yarattı. Öncelikle ekonomik alanda, ABD’ye bağımlılığı azaltma amacıyla yeni planların devreye girmesi planlanıyor. Carney, Avrupa Birliği ile serbest ticaret anlaşmalarını derinleştirmeyi, Çin ve Japonya gibi Asya devleriyle stratejik ortaklıklar kurmayı hedefliyor.
Ayrıca, enerji sektöründe de ABD’ye olan bağımlılığın kırılması amacıyla hidrojen enerjisi, yenilenebilir kaynaklar ve elektrikli araç endüstrisine büyük yatırımlar planlanıyor.
Kanada’nın kendi iç pazarını güçlendirme hedefi, Amerika Birleşik Devletleri’nin baskısına direnç oluşturacak bir ekonomik kalkan inşa etmeye yönelik.
İç politikada ise Carney’nin zaferi, özellikle sağlık hizmetleri, konut krizinin çözümü ve yerli halklarla ilişkilerin güçlendirilmesi alanlarında reformları hızlandıracak gibi görünüyor. Bu noktada Carney’nin seçim vaatlerinden biri, tüm vatandaşlar için evrensel konut hakkı tanıma yönünde kapsamlı bir yasa çıkarmaktı.
Kanada-ABD İlişkilerinde Kırılma Noktası
Carney’nin zaferi, Kanada-ABD ilişkilerinde yeni bir sayfa açtı ve bu sayfa, dostane iş birliğinden çok, temkinli mesafeye dayanıyor.
Donald Trump’ın tekrar ABD Başkanlığı’na dönüşü, Kanada üzerinde ekonomik ve siyasi baskıları artırdı. Trump yönetimi, Kanada otomotiv endüstrisine yeni tarifeler uyguladı ve petrol ticaretinde kısıtlamalara başladı. Carney ise seçim gecesi yaptığı zafer konuşmasında şu net mesajı verdi: ‘‘Trump bizi asla yıkamayacak. Kanada, kendi ayakları üzerinde duracak!’’
Bu açıklama, Kanada’nın artık ABD’ye boyun eğmeyeceğinin, kendi dış politikasını bağımsız şekilde yürüteceğinin açık bir ilanıydı. Bunun pratik yansımaları da oldu: Kanada, Mart 2025’te ABD-Meksika-Kanada Anlaşması’ndan (USMCA) çekilme sinyalleri vermişti ve Avrupa Birliği ile daha derin ticaret ilişkileri kurmak üzere müzakerelere başladı.
Carney’nin Liderliğinde Kanada’nın Geleceği
Carney’nin liderliği altında Kanada’nın daha bağımsız, kendine güvenen ve çok kutuplu bir dış politika izlemesi bekleniyor. ABD ile ilişkilerde geleneksel ‘‘özel ortaklık’’ anlayışı terk edilerek, daha çok çıkar temelli ve gerektiğinde rekabetçi bir yaklaşım benimseniyor.
Kanada’nın enerji politikaları, savunma iş birlikleri ve ticaret antlaşmaları, ABD’nin çıkarlarına değil, Kanada’nın uzun vadeli egemenlik ve refah çıkarlarına göre şekillenecek. Carney’nin yaklaşımı, Kuzey Amerika kıtasında güç dengelerinin yeniden tanımlanmasına zemin hazırlayabilir.
Ancak bu bağımsızlık arayışının riskleri de yok değil. ABD ile ekonomik ilişkilerde yaşanabilecek olası krizler, Kanada’nın ihracatına, lojistik ve işgücü piyasasına ciddi zarar verebilir. Carney’nin Avrupa ve Asya pazarlarına açılma stratejisinin ne derece başarılı olacağı, bu yeni dönemin başarısında kritik bir rol oynayacak.
Sonuç olarak, Mark Carney’nin seçim zaferi, yalnızca Liberal Parti için değil, Kanada’nın ulusal kimliği ve uluslararası pozisyonu için de büyük bir zafer anlamına geliyor. ABD Başkanı Donald Trump’ın müdahaleci ve tehditkâr söylemleri, Kanadalılar arasında güçlü bir ulusal refleksi tetikledi. Carney, bu refleksi doğru okuyarak, Trump karşıtı bir platformda ülkesini daha bağımsız ve güçlü kılma vaadiyle tarihi bir destek aldı.
Kanada artık ABD’nin gölgesinde yürüyen bir ülke değil; kendi rotasını çizen, küresel dengelerde daha etkin bir aktör olma yolunda ilerliyor.
Kaynakça
“Today’s Canadian elections are most important in decades – thanks to Trump”, Vox, 29 Nisan 2025.
“El Partido Liberal gana las elecciones legislativas de Canadá”, Cadena SER, 29 Nisan 2025.
“Canada election 2025 live: Mark Carney says ‘Trump is trying to break us’ after Liberal win”, The Guardian, 28 Nisan 2025.
“End of an era for Canada-US ties, says Carney”, The Guardian, 27 Mart 2025. “Kanadas Kampfansage an Trump”, Bild, 29 Nisan 2025.
“Trump plan to annex Canada?”, Time, 27 Nisan 2025.
