ABD Başkanı Donald Trump ile Güney Afrika Cumhurbaşkanı Cyril Ramaphosa arasında Beyaz Saray’da yapılan görüşme, ikili ilişkilerde yeni bir gerilim hattı oluşturdu. Trump’ın Güney Afrika’daki beyaz çiftçilere yönelik şiddeti “soykırım” olarak nitelendirmesi, yalnızca diplomatik bir gerginliğe neden olmakla kalmadı, aynı zamanda ırk, toprak reformu ve uluslararası hukuk ve ticari diplomasi bağlamında daha derin tartışmaları da tetikledi.
Trump, görüşme sırasında odadaki ışıkları kapatarak Ramaphosa’ya bazı videolar izletti. Bu videolarda, beyaz çiftçilere yönelik saldırılar ve muhalefet lideri Julius Malema’nın “Boer’u öldür” sloganı yer aldı. Ayrıca tarlalarda yer alan beyaz haçlar gösterildi; ancak bunların, daha önce bir protesto kapsamında sembolik olarak yerleştirildiği ortaya çıktı. Bu dramatik sunum, Trump’ın meseleyi sadece diplomatik değil, aynı zamanda sembolik ve psikolojik düzlemde de nasıl ele aldığını gösterdi.Trump görüşmede psikolojik üstünlük sağlamıştı.
Ramaphosa, bu iddiaları kesin bir dille reddetti. Cinayet oranlarının Güney Afrika’da yüksek olduğunu ancak mağdurların büyük çoğunluğunun siyah Güney Afrikalılar olduğunu belirtti. “Beyaz soykırımı” ifadesinin temelsiz olduğunu ve ırklar arası nefreti körüklediğini vurguladı. Ayrıca toprak reformunun, apartheid döneminde siyah Güney Afrikalıların topraklarından edilmesine yönelik bir düzeltme girişimi olduğunu savundu.
Tarihsel Arka Plan: Toprak Reformunun Kökenleri
ABD ile Güney Afrika arasındaki ilişkiler, tarihsel olarak inişli çıkışlı olmuştur. Geçmiş dönemlerde ne olduğuna bakacak olursak:
Apartheid Dönemi: 1980’lerde ABD, apartheid rejimini eleştirmiş ancak Ronald Reagan döneminde yaptırımlara direnmişti. 1986’da Kongre’nin veto kararını geçersiz kılması dönüm noktası olmuştu.
Mandela Sonrası: Nelson Mandela’nın liderliğinde ABD-Güney Afrika ilişkileri olumlu seyretmiş, Clinton ve Obama dönemlerinde karşılıklı ziyaretlerle güçlenmişti.
Trump Dönemi: Trump yönetimi altında ilişkiler daha pragmatik ve ticaret odaklı bir yöne kayarken, ırksal temalı tartışmalar da zaman zaman gündeme geldi. Trump’ın daha önce 2018 yılında da benzer şekilde “beyaz çiftçilere uygulanan şiddeti” gündeme getirmesi, Güney Afrika’da tepkiyle karşılanmıştı.
Güney Afrika’daki toprak reformunun tarihsel kökenleri, 1652’de Cape Kolonisi’ne yerleşen Hollandalı yerleşimcilerle başlar. 1913 Toprak Yasası ile siyah Afrikalılara sadece %7 oranında toprak tahsis edilmiş, geri kalan büyük kısım beyaz azınlığa verilmiştir. Apartheid dönemi boyunca bu ayrım daha da derinleşmiş, 1994’te apartheid’in sona ermesinin ardından ANC hükümeti bu tarihsel adaletsizliği düzeltmeyi hedefleyen toprak reformu programları başlatmıştır.
Ancak bu reformlar, yıllarca yavaş ilerlemiş ve 2024’te kabul edilen yeni bir yasayla belirli durumlarda topraklara tazminatsız el konulması mümkün hale gelmiştir. Bu politika, Trump tarafından beyaz çiftçilere yönelik ‘‘etnik temizlik’’ olarak yorumlanmış, oysa Güney Afrika yönetimi bu uygulamayı tarihsel adaletin bir gereği olarak savunmuştur.
Uluslararası gözlemcilere göre Trump’ın bu “soykırım” söylemlerini yeniden gündeme getirmesi, Güney Afrika’nın 2024’te İsrail’e karşı Uluslararası Adalet Divanı’nda açtığı “soykırım” davasına bir misilleme olabilir. Ramaphosa yönetimi, Gazze’deki sivillere yönelik İsrail saldırılarını “soykırım” olarak nitelendirmişti. Trump’ın çıkışı, bu adımı itibarsızlaştırma ve dikkati başka bir “soykırım” iddiasına yönlendirme hamlesi olarak da okunabilir.
Trump’ın Seçim Stratejisi ve Popülist Söylemi
Trump’ın ‘‘beyaz soykırımı’’ iddialarını tekrar gündeme getirmesi, iç politikada seçim stratejisinin bir parçası olarak da okunabilir. ABD’deki muhafazakâr ve aşırı sağ seçmen kitlesi için beyaz kimliğin ‘‘tehlike altında’’ olduğu mesajı, mobilize edici bir unsurdur. Trump bu iddialarla hem kendi tabanını konsolide etmeyi, hem de Biden yönetiminin ‘‘uluslararası çifte standartlarını’’ eleştirmeyi hedeflemektedir.
Toprak reformu, Güney Afrika’da 1994’ten bu yana çözülmesi gereken en temel sorunlardan biridir. Mevcut yasalar çerçevesinde, özellikle 2024’te çıkan yeni düzenleme ile bazı topraklara tazminatsız el konulabilmesi gündeme geldi. Ancak bu reform, siyasal iradenin tarihi adaletsizliği düzeltme çabasının bir parçası olarak sunulmaktadır.
Uluslararası insan hakları örgütleri ve akademik çevreler, bu reformları desteklerken, Trump’ın söylemini “ırkçı” ve “manipülatif” olarak değerlendirdi. Bu bağlamda “soykırım” iddiaları, hukuki anlamda geçersiz olduğu gibi, siyasal manipülasyon unsuru olarak da değerlendiriliyor.
Trump’ın dramatik sunumu ve açıklamaları, özellikle sosyal medyada ve ABD’deki aşırı sağ çevrelerde destek bulsa da, uluslararası basın ve kamuoyunda ciddi eleştirilere maruz kaldı. The Guardian, The Washington Post ve BBC gibi kaynaklar, iddiaların temelsizliğine dikkat çekti. Güney Afrika medyası ise Ramaphosa’nın serinkanlı tutumunu “diplomatik zafer” olarak sundu.
İkili Ticaret ve Gelecek İlişkiler
Görüşmenin sonunda Ramaphosa, ilişkileri düzeltmek adına yeni bir ticaret anlaşması teklif etti. Ancak bu teklif, Trump tarafından doğrudan yanıtlanmadı. Güney Afrika, ABD’nin Afrika Büyüme ve Fırsat Yasası (AGOA) kapsamında önemli ticaret ortaklarından biri.
Bu tür siyasi çıkışlar, ticari ilişkileri doğrudan tehlikeye atabilir.
ABD’nin Afrika politikası son yıllarda stratejik öneme sahip hale gelmiştir. Afrika Büyüme ve Fırsat Yasası (AGOA) sayesinde Güney Afrika dahil pek çok Afrika ülkesi ABD pazarına gümrüksüz erişim sağlamaktadır.
Ayrıca Afrika’da özellikle Cibuti, Nijer ve Kenya’da askeri üsler aracılığıyla ABD, hem terörle mücadele hem de Çin’in yükselen nüfuzunu dengeleme stratejisi gütmektedir. Çin, Afrika’da altyapı yatırımları, borç diplomasisi ve doğal kaynaklara erişim yoluyla etkisini artırırken, ABD bu etkinliği ‘‘insan hakları ve demokrasi’’ vurgusuyla dengelemeye çalışmaktadır.
Ramaphosa’nın İç Politikası: Soğukkanlı ve Diplomatik
Cyril Ramaphosa, Trump’ın görüşme sırasında karanlıkta izlettirdiği videolara karşı soğukkanlılığını koruyarak diplomatik bir dille yanıt vermiştir. Ülkesinde, hem reformist kanat hem de milliyetçi gruplar tarafından baskı altında olan Ramaphosa için bu olay, liderliğini hem iç hem dış kamuoyunda pekleştirme fırsatı olmuştur.
ANC içinde birliği sağlamak isteyen Ramaphosa, bir yandan dış politikada Batı ile iş birliğini sürdürmek, diğer yandan sivil tabanına ‘‘bağımsızlık ve adalet’’ mesajı vermek zorundadır.
Trump ile yaşanan bu çatışma, onu ulusal lider olarak konsolide etmiş olabilir. Trump ve Ramaphosa arasındaki görüşme, sadece iki liderin farklı bakış açılarını değil, aynı zamanda iki ülkenin değerler sistemi, tarihsel yükleri ve stratejik çıkarları arasındaki çatışmayı da yansıttı. Trump’ın popülist ve medyatik yöntemlerle meseleyi dramatize etmesi, kısa vadede siyasi destek toplasa da, ABD’nin küresel imajına ve diplomatik itibarına zarar verebilir.
Öte yandan Ramaphosa’nın yapıcı ve soğukkanlı tutumu, Güney Afrika’nın uluslararası hukuk ve demokrasi çizgisine bağlılığını göstermektedir. Ancak bu olay, gelecekteki ABD- Afrika ilişkilerinin daha kırılgan, daha çok propaganda ve çıkar oyunlarına açık bir zemin üzerinde şekilleneceğine işaret etmektedir.
Kaynakça
- BBC (2025). Trump-Ramaphosa meeting turns sour over genocide claims. https://www.bbc.com/news/articles/ce9vvljen0xo
- (2025). Ramaphosa responds to Trump’s genocide accusations with trade diplomacy. https://www.reuters.com/world/africa/under-attack-by-trump-south-africas- ramaphosa-responds-with-trade-deal-offer-2025-05-21/
- The Washington Post. (2025). Fact-checking Trump’s claims on white South African https://www.washingtonpost.com/politics/2025/05/21/trump-south-africa-white- afrikaners-violence/
- South African Government Gazette. (2024). Land Expropriation Bill. https://parliament.gov.za/storage/app/media/Acts/2024/Act_13_of_2024_Expropriat ion_Act_2024.pdf
- Human Rights (2024). On the legality and context of South Africa’s land reform. https://www.hrw.org/news/2018/08/25/misinformation-over-south-african-land-reform
- The Guardian. (2025). Diplomatic fallout from Trump’s South Africa comments. https://theguardian.com/world/2025/may/21/trump-south-africa-president-meeting
- United Nations Office on Genocide Prevention. (2023). Definition of Genocide under International Law. https://un.org/en/genocide-prevention/definition
- African Union Peace and Security Council Reports (2023-2025). https://peaceau.org/en/resource/documents?idtype=8
- Congressional Research (2024). U.S. Strategy Toward Sub-Saharan Africa. https://crsreports.congress.gov/product/pdf/IF/IF10118
- info. (2025). African Growth and Opportunity Act Country Reports. https://agoa.info/profiles.html
